Wczesne wykrycie pożaru w początkowej fazie rozwoju ma decydujące znaczenie dla bezpiecznej ewakuacji ludzi oraz uniknięcia poważnych strat materialnych. Z grupy systemów wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje, w zależności od powierzchni obiektów i ich konstrukcji:
Systemy konwencjonalne
dla obiektów o stosunkowo małej powierzchni z prostą architekturą
System konwencjonalny to system wczesnego wykrywania pożaru, dzięki któremu informacja o pożarze wskazywana jest z dokładnością do linii dozorowej, czyli grupy czujek lub ręcznych przycisków pożarowych na niej zainstalowanych. Ostateczne zlokalizowanie miejsca alarmu wymaga sprawdzenia całej strefy chronionej przez urządzenia aktywowanej linii dozorowej.
Istnieją pewne ograniczenia wynikające z wymagań dotyczących ilości elementów, które można zainstalować na jednej linii oraz ilości pomieszczeń objętych jedną linią dozorową. Zaletą tego typu systemu może być niższy koszt urządzeń systemu. Systemy konwencjonalne stosuje się do zabezpieczenia niewielkich obiektów i budynków.
Systemy adresowalne
dla średnich, dużych i rozległych obiektów
System adresowalny to system wczesnego wykrywania pożaru, dzięki któremu informacja o pożarze wskazywana jest z dokładnością do jednego pomieszczenia bądź konkretnej czujki. Umożliwia szybkie odnalezienie alarmującego elementu i weryfikację przyczyn alarmu. System wymagany tam, gdzie czas reakcji personelu powinien być możliwie najkrótszy.
Zalecany do średnich i dużych obiektów. Zaletą zastosowania systemu, szczególnie w dużych obiektach, może być mniejsza ilość instalacji przewodowych wymagana do budowy systemu co kompensuje nieco większy koszt urządzeń. Dodatkowe funkcje systemu to:
- automatyczna diagnoza
- kontrola zabrudzenia i stanu czujników adresowalnych
ułatwiają one utrzymanie sprawności systemu i znacznie upraszczają serwis, co zmniejsza koszty eksploatacji całej instalacji.
Jak to działa?
- Urządzenia systemu wczesnego wykrywania pożaru (detektory pożarowe lub ręczne ostrzegacze pożarowe) przekazują informację o zagrożeniu do centrali sygnalizacji. Informacja zawiera również wskazanie miejsca powstania pożaru.
- Otrzymanie sygnału o zagrożeniu, centrala uruchamia sygnalizację alarmową – dźwiękową lub dźwiękowo-optyczną oraz przesyła alarm do właściwej instytucji (ochrona i/lub stacja monitorowania alarmów, straż pożarna). Centrala ma również możliwość uruchomienia urządzeń przeciwpożarowych i ich kontrolowania.
- Sygnalizacja ostrzegawcza jest elastyczna – istnieje możliwość programowania rodzaju alarmu uruchamianego w zależności od źródła sygnału o zagrożeniu. Sygnał wysłany przez ręczny ostrzegacz wywoływać powinien alarm II stopnia (bez zwłoki – np. w przypadku obiektów bez obsługi centrali przeciwpożarowej), przez czujkę – I stopnia (z dodatkowym czasem na weryfikację przyczyn alarmu przez personel).
- System wczesnego wykrywania pożaru zwykle kontroluje także bezpieczeństwo budynku, wyłączając zasilanie wentylacji i klimatyzacji, ewakuując windy na najniższe kondygnacje czy też kontrolując systemy przewietrzania (otwiera klapy dymowe).
Gdzie stosować system przeciwpożarowy?
System przeciwpożarowy należy zastosować:
- wszędzie tam, gdzie istnieje możliwość pojawienia się pożaru
- gdy chcemy uchronić przed nim przebywających w budynku ludzi
- gdy chcemy zminimalizować straty materialne spowodowane pożarem.
Funkcje systemu przeciwpożarowego
- wykrywa pożar
- lokalizuje jego źródło
- sygnalizuje zagrożenie przebywającym w budynku osobom
- dodatkowo zwiększa bezpieczeństwo współpracując w sposób automatyczny, w zależności od sytuacji, z innymi instalacjami i urządzeniami przeciwpożarowymi zainstalowanymi w budynku (sygnalizacja alarmowa, oddymianie, oddzielenia przeciwpożarowe, dźwiękowy ssytem ostrzegawczy ale także wentylacja i klimatyzacja, kontrola dostępu, windy itp.)
Wykaz obiektów, w których wymagane jest stosowanie systemu przeciwpożarowego
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI
z dnia 7 czerwca 2010 r.
w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów
(Dz. U. z dnia 22 czerwca 2010 r.)
Stosowanie systemu sygnalizacji pożarowej zawierającej wyżej wymienione elementy wymagane jest na mocy prawa w budynkach i pomieszczeniach następującego rodzaju:
- budynkach handlowych lub wystawowych:
- jednokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 5 000 m2,
- wielokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 2 500 m2;
- teatrach o liczbie miejsc powyżej 300;
- kinach o liczbie miejsc powyżej 600;
- budynkach o liczbie miejsc służących celom gastronomicznym powyżej 300;
- salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejsc powyżej 1 500;
- szpitalach, z wyjątkiem psychiatrycznych, oraz w sanatoriach o liczbie łóżek powyżej 200 w budynku;
- szpitalach psychiatrycznych o liczbie łóżek powyżej 100 w budynku;
- domach pomocy społecznej i ośrodkach rehabilitacji dla osób niepełnonosprawnych o liczbie łóżek powyżej 100 w budynku;
- zakładach pracy zatrudniających powyżej 100 osób niepełnosprawnych w budynku;
- budynkach użyteczności publicznej wysokich i wysokościowych;
- budynkach zamieszkania zbiorowego, w których przewidywany okres pobytu tych samych osób przekracza trzy doby, o liczbie miejsc noclegowych powyżej 200;
- budynkach zamieszkania zbiorowego niewymienionych w pkt 11, o liczbie miejsc noclegowych powyżej 50;
- archiwach wyznaczonych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych;
- muzeach oraz zabytkach budowlanych, wyznaczonych przez Generalnego Konserwatora Zabytków w uzgodnieniu z Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej;
- ośrodkach elektronicznego przetwarzania danych o zasięgu krajowym, wojewódzkim i resortowym;
- centralach telefonicznych o pojemności powyżej 10 000 numerów i centralach telefonicznych tranzytowych o pojemności 5 000 – 10 000 numerów o znaczeniu miejscowym lub regionalnym;
- garażach podziemnych, w których strefa pożarowa przekracza 1 500 m2 lub obejmujących więcej niż jedną kondygnację podziemną;
- stacjach metra (kolei podziemnych);
- dworcach i portach, przeznaczonych do jednoczesnego przebywania powyżej 500 osób;
- bankach, w których strefa pożarowa zawierająca salę operacyjną ma powierzchnię przekraczającą 500 m2;
- bibliotekach, których zbiory w całości lub w części tworzą narodowy zasób biblioteczny.